De smaak bitter: lekker of ondraaglijk?

Is voor jou de smaak bitter een bittere pil? Of kan je niet genoeg krijgen van een bordje stamppot andijvie en een glaasje tonic? Of je van bittere smaken houdt, verschilt van persoon tot persoon. Dit kan onder andere komen doordat de smaakbeleving van bitter genetisch is vastgelegd. 

De oorsprong van de smaak bitter

Van oorsprong waarschuwde de bittere smaak dieren voor schadelijke stoffen in het milieu, met name die in planten. Vanwege dit voordeel zijn de genen die de bittere smaak beheersen eeuwenlang doorgegeven (1). Vandaag de dag is het daarom voor ons mogelijk om bitter eten te proeven.

Nog steeds weet de bittere smaak ons tegen schadelijke stoffen te beschermen. Genen hebben namelijk bepaald dat baby’s en kleine kinderen de smaak bitter veel heftiger ervaren dan volwassenen. Dit weerhoudt ze ervan om giftige stoffen in te nemen.

Hoe ouder we worden, hoe milder de bittere smaakbeleving: als volwassene kun je beter inschatten dat voedsel, ondanks dat het bitter is, gewoon eetbaar is (2).

Een basissmaak met veel voordelen

Bitter is naast zout, zoet, zuur en umami een van de vijf basissmaken die onze smaakpapillen kunnen waarnemen. Bitter is misschien wat minder populair dan bijvoorbeeld de smaak zoet, maar het is goed om te onthouden dat bitter eten veel gezondheidsvoordelen met zich meebrengt.

Zo zijn veel bittere voedingsmiddelen goed voor de spijsvertering (3), ondersteunen ze de natuurlijke reiniging van de lever en stabiliseert bitter eten de bloedsuikerspiegel (4). 

Smaken verschillen

Genoeg redenen om lekker te gaan koken met bittere ingrediënten, maar smaken verschillen. Bitter voedsel zoals spruitjes, witlof, koffie, tonic en donkere bieren kan voor mensen die extra goed in staat zijn bitter te proeven misschien te heftig zijn om in de smaak te vallen. 

Dat geldt misschien niet voor mensen die het minder intens proeven, of zelfs helemaal niet.

Wetenschappelijk onderzoek

Er is wetenschappelijk onderzoek verricht met de bittere stof propylthiouracil (PROP), die lijkt op de stoffen die de bittere smaak geven aan voedingsmiddelen. Het blijkt dat 25% van de mensen zogenaamd ‘smaakblind’ is, en daarmee niet in staat zijn om de stof PROP te proeven. 

Deze groep is hoogstwaarschijnlijk ook minder goed in staat om sommige bittere smaken in voedingsmiddelen waar te nemen. 

Van de groep mensen die bitter erg sterk proeven – de zogeheten ‘supertasters’ – is vastgesteld dat deze eigenschap een verhoogde zoutinname kan veroorzaken. Waarschijnlijk omdat ze de bittere smaak van bepaald voedsel willen verbloemen door wat extra zout toe te voegen.

Als supertaster is het dus belangrijk om alert te zijn op de zoutinname, omdat dit kan leiden tot een verhoogde bloeddruk.

Smaakblind of supertaster?

Val jij onder de smaakblinden, heb je een normale smaakbeleving voor bitter, of behoor je toch tot de supertasters? Deze eigenschap is nu beschikbaar in ons voedingsrapport (Nutrigenomics). 

Bronnen:

  1. Wooding, S. P., Ramirez, V. A., & Behrens, M. (2021). Bitter taste receptors: Genes, evolution and health. Evolution, Medicine, and Public Health9(1), 431-447.
  2. Mennella, J. A., & Bobowski, N. K. (2015). The sweetness and bitterness of childhood: Insights from basic research on taste preferences. Physiology & behavior, 152, 502-507.
  3. Rezaie, P., Bitarafan, V., Horowitz, M., & Feinle-Bisset, C. (2021). Effects of Bitter Substances on GI Function, Energy Intake and Glycaemia-Do Preclinical Findings Translate to Outcomes in Humans?. Nutrients13(4), 1317.
  4. Kok, B. P., Galmozzi, A., Littlejohn, N. K., Albert, V., Godio, C., Kim, W., … & Saez, E. (2018). Intestinal bitter taste receptor activation alters hormone secretion and imparts metabolic benefits. Molecular metabolism16, 76-87.