De vegan Schijf van Vijf
De Schijf van Vijf van het Voedingscentrum: het klinkt je vast en zeker bekend in de oren. Maar volgens een groepje diëtisten kan deze schijf een stuk gezonder én milieubewuster. En daarom kwamen ze met een alternatief: de Schijf for Life. Ook wel de vegan Schijf van Vijf.
Wat is de Schijf van Vijf?
In 1953 schotelde het Voedingscentrum ons voor het eerst de Schijf van Vijf voor. Deze schijf is een voorlichtingsmodel op basis van wetenschappelijke inzichten ingedeeld in – je raadt het al – vijf vakken. Elk vak heeft zijn eigen kenmerkende producten:
- Groente en fruit
- Brood, graanproducten en aardappelen
- Zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei
- Dranken
- Smeer- en bereidingsvetten
Als je dagelijks in de juiste hoeveelheden uit deze vijf vakken eet, krijg je volgens dit model alle voedingsstoffen binnen die je per dag nodig hebt. Om precies te zijn, zal je in dit geval jouw lichaam van genoeg eiwitten, vetten, koolhydraten, vezels, vitamines en mineralen voorzien.
Argument één: minder gezondheidsproblemen
Maar zijn de dierlijke producten in deze schijf echt nodig om gezond te kunnen leven? Dat trok een groepje diëtisten in twijfel. Sterker nog, zij stellen dat hun alternatieve veganistische Schijf van Vijf gezonder is.
In een door hen opgestelde verantwoording vol wetenschappelijke literatuur zeggen zij bijvoorbeeld dat mensen die plantaardig eten “een lager risico hebben op bepaalde gezondheidsproblemen, zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2, hoge bloeddruk, bepaalde vormen van kanker en obesitas”.
Argument twee: in lijn met klimaatdoelen
Volgens de diëtisten is het niet alleen gezonder, maar is het ook meer in lijn met de huidige klimaatdoelen. Zo schrijven ze dat veevoer – voer voor dieren die uiteindelijk in de schappen komen te liggen – 83 procent van de wereldwijde landbouwgrond bezet houdt.
Uiteindelijk zijn de dierlijke producten die deze 83 procent aan landbouwgrond opleveren verantwoordelijk voor slechts 18 procent van de wereldwijde calorie inname. Een verhouding verreweg van ideaal.
Daar bovenop is de veehouderij verantwoordelijk voor “32 procent van de totale menselijke methaanuitstoot”. Methaan is een van de belangrijkste broeikasgassen die de aarde doet opwarmen. Een stofje waarvan we logischerwijs niet te veel moeten hebben.
Hoe ziet de Schijf for Life eruit?
Al met al introduceren de diëtisten de Schijf for Life als “een voedingsadvies dat aansluit of klimaat-, milieu- en gezondheidsdoelen”. In plaats van vijf vakken, bestaat de Schijf for Life uit vier:
- Groente en fruit waaronder ook zeewier, kruiden en specerijen
- Zetmeel: volkoren granen, pseudogranen en aardappels
- Eiwit: peulvruchten, tofu, tempeh en soja zuivel
- Vet: noten, zaden, pitten, avocado en algenolie
Wat extra vitamientjes
Naast deze vier vakken, onderstrepen ze de noodzaak om vitamine B12 supplementen in te nemen. Vitamine B12 komt namelijk van nature alleen voor in dierlijke producten. Deze vitamine is essentieel voor bijvoorbeeld de vorming van rode bloedcellen en voor de goede werking van onze hersenen.
Ook adviseren de diëtisten om daarnaast genoeg tijd door te brengen onder de zon. De zon stelt ons lichaam in staat om vitamine D aan te maken. Deze is op zijn beurt noodzakelijk voor onder andere de groei van onze botten en het herstel van onze spieren.
Is een veganistische Schijf van Vijf echt beter?
Of de vegan variant van de Schijf van Vijf beter is, valt niet zo een-twee-drie te zeggen. Het geeft wel inzicht in het feit dat een plantaardig dieet – met hier en daar wat supplementen – je even goed kan voorzien van de juiste dagelijkse voedingsstoffen.
Een stukje bewustwording
De introductie van de Schijf for Life geeft ons daarnaast een stukje bewustwording. Bewustwording van het feit dat vlees een negatieve impact heeft op het milieu. Veel wetenschappelijke artikelen belichten dit probleem, net zoals González en collega’s in de Journal of Public Health and Emergency.
In dit artikel geven ze aan dat de vleesconsumptie wereldwijd sinds de jaren ’60 is blijven stijgen. Maar het produceren van dit vlees veroorzaakt een verhoging van de broeikasgassen, zoals het eerder genoemde methaan. Ook zorgt het voor watervervuiling en een algemeen tekort aan water.
Een kleine stap voor de mens, een grote sprong voor de mensheid
Als onze vleesconsumptie maar blijft stijgen, stijgen deze slechte invloeden op het milieu mee. Minder vlees eten zou hiervoor de oplossing zijn. Als jij op individueel niveau een steentje wilt bijdragen aan een beter milieu, zou minder vlees eten een begin kunnen zijn. De Schijf of Life geeft in ieder geval de juiste handvatten hiervoor.
Iedereen is uniek
Goed om te onthouden, is dat de Schijf van Vijf en ook de vegan variant ervan adviezen zijn. Ook is iedereen uniek: het ene lichaam zal misschien wat meer eiwitten willen, terwijl de ander juist meer vetten kan gebruiken. Met ons Nutrigenomics DNA-rapport kun jij inzichten krijgen in wat jouw lichaam precies nodig heeft.
